TİCARİ İLETİŞİM VE TİCARİ ELEKTRONİK İLETİLER HAKKINDA YÖNETMELİK DEĞİŞİKLİKLERİ
Ticari İletişim ve Ticari Elektronik İletiler Hakkında Yönetmelik’te Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik 4 Ocak 2020 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Yönetmelik’te yapılan en önemli değişiklik, Ticari Elektronik İleti Yönetim Sistemi’nin (“İYS”) kurulmasıdır. Ticari elektronik ileti yönetim sistemi (İYS), Hizmet Sağlayıcıların arama, mesaj ve e-posta gibi farklı tipte ileti izinlerini saklayıp yönetebilecekleri, alıcıların verdikleri izinleri görüntüleyip kaldırabilecekleri, izinsiz gönderimleri şikâyet edebilecekleri, kamunun ise ileti şikâyetlerini ve şikâyete konu iznin durumunu görüntüleyebilecekleri, web sitesi, kısa mesaj numarası ve çağrı merkezi üzerinden hizmet verecek, tüm izinleri zaman damgasıyla kayıt altına alıp güvenli biçimde saklayacak, bu kapsamda ticari elektronik ileti onayı alınmasına, reddetme hakkının kullanılmasına ve şikâyet süreçlerinin yönetilmesine imkân tanıyan ulusal veri tabanı sistemidir. Bahsi geçen Yönetmelik 04.01.2020 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanmışsa da, her maddenin yürürlük tarihi birbirinden farklılık arz etmektedir. Bu nedenle de getirilen değişikliklere yönelik olarak aşağıdaki şekilde bir takvim çıkartılabilir.
Yönetmelik’in 5. maddesinde yapılan değişiklikle ticari ileti göndermek isteyen gerçek ve tüzel kişilerin İYS’ye kayıt olması gerektiği hükme bağlanmış ve İYS üzerinde onay kaydı bulunmayan alıcılara ticari elektronik ileti gönderilemeyeceği belirtilmiştir.
Ticari elektronik iletiler ve onay
MADDE 5
(1) Hizmet sağlayıcının, mal ve hizmetlerini tanıtmak, pazarlamak, işletmesini tanıtmak ya da kutlama ve temenni gibi içeriklerle tanınırlığını artırmak amacıyla alıcıların elektronik iletişim adreslerine gönderdiği ticari elektronik iletiler için kendisi tarafından ya da İYS üzerinden önceden onay alınır. Onay, reddetme hakkı kullanılıncaya kadar geçerlidir.
(Bu hükmün yürürlük tarihi: 01.09.2020)
(2) Ticari elektronik ileti göndermek isteyen gerçek ve tüzel kişiler İYS’ye kaydolur.
(Bu hükmün yürürlük tarihi: 01.09.2020)
(3) İYS üzerinde onayı bulunmayan alıcılara ticari elektronik ileti gönderilemez.
(Bu hükmün yürürlük tarihi: 01.09.2020)
Hizmet Sağlayıcıların İYS’ye kaydolma zorunluluğu kapsamında halihazırda Yönetmelik’e uygun olarak alınmış olan ticari elektronik ileti onaylarını 1 Haziran 2020 tarihine kadar İYS’ye aktarması gerekmektedir. Bu süre sonunda İYS tarafından iletişim bilgileri yüklenen alıcılara bilgi iletilecek ve bu bilgide hangi Hizmet Sağlayıcılara onay verdiklerinin görüntüleneceği ve bu onayları reddetme imkanlarının bulunduğu, bu imkanı 1 Eylül 2020 tarihine kadar İYS üzerinden kullanabilecekleri yer alacaktır. Bu tarihe kadar reddetme imkanı kullanılmaması durumunda bu tarihten sonra gönderilen iletiler onaylı kabul edilecektir.
Onayın alınmasına yönelik olarak da birtakım değişiklikler meydana getirilmiştir. Onayın, yazılı olarak veya her türlü elektronik iletişim aracıyla ya da İYS üzerinden alınabileceği düzenlenmiştir. Onayda, alıcının ticari elektronik ileti gönderilmesini kabul ettiğine dair olumlu irade beyanı, adı ve soyadı ile elektronik iletişim adresinin yer alması gerektiği, İYS üzerinden alınan onaylarda ise olumlu irade beyanı ile elektronik iletişim adresinin yar alması yeterli kabul edilmiştir. Onayın elektronik ortamda alınması durumunda, onayın alındığı bilgisi, reddetme imkanı da tanınmak suretiyle, alıcının elektronik iletişim adresine aynı gün değil 24 saat içinde iletileceği düzenlenmiştir. Bununla birlikte İYS üzerinden alınan onaylarda bu durumun uygulanmayacağı kabul edilmiştir. İYS üzerinden alınmayan onaylarda, onayın alındığında ilişkin ispat yükümlülüğünün hizmet sağlayıcıya ait olduğu kabul edilmiştir. İYS üzerinden alınmayan onayların hizmet sağlayıcı tarafından 3 (üç) iş günü içinde İYS’ye kaydedilmesi zorunluluğu getirilmiştir. Aynı zorunluluk ret bildirimi için de geçerlidir. Hizmet sağlayıcının, kendisine iletilen ret bildirimlerini üç iş günü içinde İYS’ye bildirmesi gerekmektedir. İYS’ye kaydedilmeyen onaylar ise geçersiz kabul edilmektedir.
İşbu onaylar ve bu onayların İYS’ye aktarılması ile birlikte artık, ileti gönderimleri öncesinde alıcının izninin bulunup bulunmadığı İYS üzerinden kontrol edilecektir. Bu kontrol Hizmet Sağlayıcılar ve Hizmet Sağlayıcının talimatı doğrultusunda ticari elektronik ileti gönderimini başlatan aracı hizmet sağlayıcıların bir yükümlülüğüdür. İYS üzerinde onayı bulunmayan kişilere ileti gönderimi yasaklanmıştır.
Ret bildirimi ve yöntemi de değişikliğe uğramıştır. Hizmet sağlayıcının, alıcının ret bildiriminde bulunabilmesi için kendisi tarafından sağlanan ya da İYS tarafından sunulan müşteri hizmetleri numarası, kısa mesaj numarası veya yalnızca ret bildirimine özgülenmiş bir URL adresi gibi erişilebilir iletişim adresine ticari elektronik iletide yer vermesi gerektiği düzenlenmiştir. Ticari elektronik ileti hangi iletişim kanalıyla gönderildi ise ret bildiriminin de kolay ve ücretsiz bir şekilde olmak üzere aynı iletişim kanalıyla sağlanması gerekmektedir.
Onay gerektirmeyen haller İYS üzerinden alınan onaylarda da kabul edilmiştir. Şöyle ki,
– Alıcının kendisiyle iletişime geçilmesi amacıyla iletişim bilgilerini vermesi hâlinde, temin edilen mal veya hizmetlere ilişkin değişiklik, kullanım ve bakıma yönelik ticari elektronik iletiler için,
– Devam eden abonelik, üyelik veya ortaklık durumu ile tahsilat, borç hatırlatma, bilgi güncelleme, satın alma ve teslimat veya benzeri durumlara ilişkin bildirimleri içeren iletiler ile hizmet sağlayıcıya ilgili mevzuatla getirilen bilgi verme yükümlülüğü durumlarında (bu tür bildirimlerde herhangi bir mal veya hizmet özendirilemeyeceğini veya bunların tanıtımının yapılamayacağını da ayrıca belirtmek isteriz)
– Sermaye piyasasına ilişkin mevzuat uyarınca aracılık faaliyetinde bulunan şirketlerce müşterilerine bilgilendirme amaçlı gönderilen ticari elektronik iletiler için
İYS üzerinden kontrol yapılmaz. Bilindiği üzere tacir veya esnaf olan alıcıların elektronik iletişim adreslerine gönderilen ticari elektronik iletiler için önceden onay alınması zorunlu değildir. Ancak tacir ve esnafların reddetme hakkını kullanması halinde onayları alınmadan ticari elektronik ileti gönderilemez. İYS sisteminde de tacir ve esnaflara ileti gönderilmeden önce tacir veya esnaf olan alıcıların elektronik iletişim adresleri hizmet sağlayıcı tarafından İYS’ye kaydedilmesi ve İYS üzerinden alıcıların ret hakkını kullanıp kullanmadığının kontrol edilmesi gerekmektedir.
İYS dışında getirilen yenilikler ise şu şekilde sıralabilir;
– Ticari iletişim ve ticari elektronik iletiler bakımından sesli arama içeriğinde; tacirler için ticaret unvanına, esnaflar için ise adı ve soyadına yer verilebileceği, Hizmet Sağlayıcının bunlara ek olarak marka veya işletme adı gibi kendisini tanıtan diğer bilgilere yer verebileceği düzenlenmiştir.
– Aracı hizmet sağlayıcılara yönelik yükümlülüklerde değişiklikler yapılmıştır. Aracı hizmet sağlayıcı vasıtasıyla gönderilen ticari elektronik iletilerin içeriğinde aracı hizmet sağlayıcıya ait marka, ticaret unvanı veya işletme adı bilgilerinin yer almasına yönelik yükümlülük kaldırılmıştır. Aracı hizmet sağlayıcının bu Yönetmelikle hizmet sağlayıcı için öngörülen yükümlülüklerin ifasına yönelik teknik birtakım imkanların tanınacağı düzenlenmiştir. Aracı hizmet sağlayıcıları, hizmet sunduğu elektronik ortamı kullanan gerçek ve tüzel kişiler tarafından sağlanan içerikleri kontrol etmek, bu içerik ve içeriğe konu mal veya hizmetle ilgili hukuka aykırı bir faaliyetin ya da durumun söz konusu olup olmadığını araştırmakla yükümlü tutulmamıştır. Başkaları adına, onların mal ve hizmetlerini tanıtmak, pazarlamak ya da işletmesini tanıtmak amacıyla ticari elektronik ileti göndermek için onay alamayacağı, İYS’ye kayıt olmayan hizmet sağlayıcılara ait ticari elektronik iletilerin gönderimini başlatamayacağı düzenlenmiştir. Hizmet sağlayıcının talimatı doğrultusunda ticari elektronik ileti gönderimini başlatan aracı hizmet sağlayıcı, ileti gönderimine başlamadan önce İYS üzerinden alıcıların onayının olup olmadığını kontrol etme ve İYS üzerinden onayı bulunmayan alıcılara ileti göndermemekle yükümlüdür. Hizmet sağlayıcının yukarıda yer verilen onay getirmeyen haller kapsamında gönderimde bulunmak istemesi halinde aracı hizmet sağlayıcı tarafından hizmet sağlayıcılardan bu yönde beyan alınması gerektiği düzenlenmiştir.
– Hizmet sağlayıcı ve/veya aracı hizmet sağlayıcı onay kayıtlarının, onayın geçerliliğinin sona erdiği tarihten, ticari elektronik iletilere ilişkin diğer kayıtları ise kayıt tarihinden itibaren 1 yıl değil üç yıl süreyle saklayacağı düzenlenmiştir.
– Şikayetlerin usulü yönünden de değişiklikler getirilmiş, şikâyet başvurularının, elektronik ortamda e-Devlet kapısı, Bakanlığın internet sitesi üzerinden veyahut yazılı olarak şikâyetçinin ikametgâhının bulunduğu yerdeki il müdürlüğüne yapılmasın yanında İYS üzerinden de yapılabileceği düzenlenmiştir. Değişiklik öncesi iletinin görsel örneği şikayet başvurusunda isteğe bağlı olarak başvuruya eklenebiliyorken, şimdi iletinin görsel örneği başvuru sırasında zorunlu tutulmuştur. Hizmet sağlayıcının talimatı doğrultusunda ileti gönderimini başlatan aracı hizmet sağlayıcının, şikâyet başvurularına konu iletilere ilişkin bilgi ve belge taleplerini İYS üzerinden on beş gün içinde yanıtlayacağı da ek olarak düzenlenmiştir.
DEĞİŞİKLİKLER KAPSAMINDA YAPILMASI GEREKENLER
- İYS’ye kayıt yükümlülüğünün yerine getirilmesi gerekmektedir.
- İYS’ye yüklenecek izinlerin ‘’iletişim adresi, izin türü (Onay/Ret), izin tarihi, iletişim kanalı (arama/mesaj/e-posta), izin kaynağı (1 Mayıs 2015 öncesi mal veya hizmet teminine yönelik işlem sırasında alıcının elektronik iletişim adresini vermesi, ıslak imzalı onay formu, web sitesi vb.) bilgileri içermesi gerekmektedir. Bu kapsamda da halihazırda alınmış olan ticari elektronik ileti izinlerinin kontrolünün yapılması, izin metinlerinin değerlendirilmesi, mevcut durumun tespiti sağlanmalıdır.
- İleti gönderimine onay veren alıcılara ilişkin verilerin 1 Haziran 2020 tarihine kadar İYS’ye yüklenmesi gerekmektedir. İYS’ye başvuru süreci başlamışsa da, Mart ayı içerisinde hizmet sağlayıcıların izin girişine açılacağına yönelik duyurular yapılmıştır.
- Halihazırda kullanılan onay/ret süreçlerinin İYS süreçleri ile uyumluluğunun sağlanması gerekmektedir. Bu kapsamda da mevcut sistemin, İYS üzerinden gelen onay/ret bilgileri doğrultusunda işlemesinin sağlanması, her gönderim öncesinde İYS üzerinden onay-izin kontrolünün yapılması şeklinde geliştirilmesi gerekmektedir.
- Hizmet sağlayıcı ve/veya aracı hizmet sağlayıcı onay kayıtlarının, onayın geçerliliğinin sona erdiği tarihten, ticari elektronik iletilere ilişkin diğer kayıtları ise kayıt tarihinden itibaren 3 yıl süreyle saklayacağı düzenlendiğinden bu sürelerin dikkate alınarak gerekli güncellemelerin yapılması gerekmektedir.